De zwemsector luidt de alarmbel. Op initiatief van het Netwerk Lokaal Sportbeleid werd een open brief gelanceerd: Red het zwemmen. De brief kaart aan dat er te weinig redders en steeds minder zwembaden in Vlaanderen zijn. Ik haal er voor u de belangrijkste zaken uit om dan naar Aalst te kijken.

Zo blijkt uit cijfers van Sport Vlaanderen dat in de voorbije tien jaar wel 19 zwembaden de deuren hebben gesloten. De voornaamste reden daartoe is de kostprijs, zowel voor de bouw als voor de uitbating ervan (personeel, energie). Daardoor is de spreiding van zwembaden over Vlaanderen minder optimaal, wat vooral scholen voor problemen stelt. Busvervoer moet de leerlingen dan tot aan het zwembad krijgen, met extra kosten tot gevolg voor schoolzwemmen.

De conclusie is dan ook helder: het wordt voor kinderen steeds moeilijker om te leren zwemmen. Schoolzwemmen wordt duurder, wachtlijsten bij zwemclubs worden steeds langer. De zwemsector pleit voor een masterplan. Er is nood aan bijkomende infrastructuur en een betere opleiding voor redders. Het kan ook niet louter aan het lokale niveau worden overgelaten.

In Aalst gaan we duidelijk tegen de stroom in. We hebben deze bestuursperiode een duidelijke keuze gemaakt: het oude Stedelijk Zwembad voldeed niet meer voor een centrumstad als Aalst. In plaats van te sluiten, hebben we een aanzienlijke investering gedaan (€24,6 miljoen) in een nieuw en uitgebreid zwembad: Aquatopia.

Naast een 50-meterbad, beschikken we nu ook over een 25x35-meterbad met 2 beweegbare bodems én een 9x16-meter instructiebad met beweegbare bodem. Bovendien hebben we nog een recreatief gedeelte met peuterbaden, buizen en speelelementen erbij. Het zwemwater is op die manier meer dan verdubbeld (van 850m² naar 1.869m² exclusief recreatief gedeelte). Nieuwe faciliteiten – voornamelijk de beweegbare bodems – zorgen voor veel extra mogelijkheden om kinderen aan water te laten gewennen en te leren zwemmen. Daardoor is er sinds dit jaar ook baby- en peuterzwemmen (een aanrader trouwens!) in het aanbod in Aalst. Cruciaal als je het mij vraagt: iedereen moet zichzelf kunnen behelpen in het water. Op de opening van Aquatopia in december was minister Weyts terecht onder de indruk: nergens in Vlaanderen zal je zo’n uitgebreide zwemsportinfrastructuur vinden als in Aquatopia.

Dat de nood hiertoe hoog was, is ook meteen duidelijk geworden. Het is uiterst complex om in Aquatopia de puzzel te leggen om aan alle noden tegemoet te komen. Schoolzwemmen, clubzwemmen, baantjeszwemmers, privézwemlesgevers en recreatieve zwemmers: de interesse is gigantisch! Ondanks de enorme toename aan zwemwater, blijven onze zwemclubs helaas met wachtlijsten geconfronteerd worden. Zo is het voor de zwemschool van Neptunus al zeker wachten tot september 2024. 

Als trekker van Aquatopia, zag ik ook al snel in dat dit project het lokale niveau overstijgt. De bouw kent een hoog kostenplaatje en de uitbating is inderdaad duur, ook al hebben we fors geïnvesteerd in hernieuwbare energie. Ik heb toen het initiatief genomen om met élke buurgemeente in overleg te treden. Het aanbod: uw inwoners, scholen en/of clubs kunnen aan hetzelfde tarief als Aalstenaars komen zwemmen, indien u als gemeente het verschil bijpast. Dat zou een win-win-scenario betekenen: meer sportparticipatie voor burgers van buurgemeenten betekent voor onze buurgemeenten een gezondere bevolking én meer kinderen die de kans krijgen om te leren zwemmen. Anderzijds zorgen meer bezoekers voor een lagere kost voor de stad Aalst.

Helaas wou geen enkele buurgemeente, ondanks interesse, ingaan op het aanbod. Dat betreur ik sindsdien. Het lijkt mij goed indien de Vlaamse overheid het initiatief zou nemen om een minimale spreiding op te leggen en het beheer van zwembaden, indien niet via de private sector, verplicht wordt via een vorm van intergemeentelijke samenwerking. De reden daarvoor is duidelijk: niet elke gemeente kan de bouw van een zwembad, alsook het beheer, op het eigen grondgebied betalen. Dat is ook niet wenselijk. Als dat gemeenschappelijk wordt aangepakt, is dat beter voor alle betrokken burgers en lokale besturen. 

Dat bedoel ik niet louter financieel, maar ook personeelsmatig. Redder is een knelpuntberoep. Voor een bad als Aquatopia is de noodzakelijke equipe om het bad open te kunnen houden niet min: 18 VTE. We zijn momenteel overigens nog op zoek naar redders. Voor wie interesse heeft, neem gerust hier een kijkje. Een betere omgeving om als redder aan de slag te gaan zal je moeilijk vinden!

Kortom, ik sluit me graag aan bij de oproep van de zwemsector. Het is zo belangrijk dat kinderen kunnen leren zwemmen. Het is zo belangrijk dat lokale besturen samenwerken om de baden draaiende te houden. Elke buurgemeente die toch nog van gedachten zou veranderen is van harte welkom